Kredi Notu Nedir?

Kişi ve kurumların tüm finansal çalışmalarının Kredi Kayıt Bürosu (KKB) tarafından kayıt altına alınarak analiz edilmesi ve hesaplanması sonrasında oluşan sisteme Kredi Notu denilmektedir. Bankacılık ve finans sektöründe önemli bir yere sahip olan kredi notları banka müşterilerinin derecelendirilmesi ve risk profilleri hakkında bilgi sahibi olunması açısından oldukça önemlidir.

Bankacılık ürün ve hizmetlerine yapılan başvurular esnasında bankalar ve finans kuruluşları ilk olarak bireysel ve kurumsal müşterilerinin kredi notlarını sorgulamaktadırlar. Bu sorgulama işlemi başvuru işlemi sırasında ön eleme niteliği taşımaktadır. Kredi notunun incelenmesi ile birlikte başvuru sahibinin risk durumu değerlendirilerek taleplerin işleme alınıp alınmayacağına karar verilmektedir.

Tüm bunların yanı sıra Kredi Notu kişi ve kurumların kullanacak oldukları kredi ve kredi kartı gibi ürünlerin üst limitlerinin, faiz oranlarının ve vade sürülerinin belirlenmesinde de önemli bir kriterdir. Çok iyi kredi puanına sahip olan tüketiciler düşük faiz oranlarında uzun vade sürelerine sahip en üst limitten kredi kullanabilme şansına sahip olabilmektedir. Ayrıca kredi kullanımı esnasında teminat, ipotek ya da kefil gibi kredi koşullarına da takılmamaktadırlar.

Kredi Notları ve Anlamları

Kredi Notu, tüketicilerin 1 yıllık borçların ödeme olasılıklarının tahmin edilmesi ve değerlendirilmesi amacı ile kişi ve kurumların kullanmış oldukları kredi, kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına ilişkin ödeme alışkanlıklarının, borçluluk durumlarının, yeni kredili ürünlerin ve kredi kullanım yoğunluğunun analiz edilerek oluşturulması sonrasında hesaplanmaktadır. Bu hesaplamalar doğrultusunda ise 1 ila 1900 arasında değişiklik göstermektedir. “En Riskli” müşteriden “Çok İyi” ödeme performansına kadar derecelendirilen kredi notları ve anlamları aşağıda yer almaktadır.

• 1 – 699 : En Riskli
• 700 – 1099 : Orta Riskli
• 1100 – 1499 : Az Riskli
• 1500 – 1699 : İyi
• 1700 – 1900 : Çok İyi

Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?

Bankalar ve finans kuruluşları kredi başvuru koşulları esnasında pek çok kritere dikkat etse de başvuru sürecinde en belirleyici kriter Kredi Notu olarak ifade edilebilmektedir. 1’den 1900’e kadar derecelendirilen kredi notlarının hesaplanmasında da birden fazla belirleyici kriter bulunmaktadır. Bu ölçütler ve kriterler ise pek çok finansal çalışmayı, kredibilite durumunu ve borç ödeme alışkanlıklarını ifade etmektedir.

Kredi notu hesaplanırken %35’lik kısım kişi ve kurumların kredi, kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına ilişkin ödeme alışkanlıklarından oluşmaktadır. Bu nedenle mevcut ve geçmiş ödeme performansları belirleyici kriter olarak değerlendirilmektedir. Yanı şekilde mevcut borç durumu da %35’lik bir dilimi kapsamaktadır. Bu ölçütte kapanan krediler, teminatsız ya da teminatlı kredilerin limitleri hesaplamaya dahil edilmektedir.

Sık yapılan kredi başvuruları ve alının olumsuz yanıtlar da kredi notunu direkt olarak etkileyen ana unsurlardandır. %11’lik oranda etkili olan bu kriterde yakın tarihli kredi başvuruları, başvurulara alınan yanıtlar, ödeme alışkanlıkları değerlendirilmektedir. Ayrıca kişi ve kurumların kredi kullanım sıklığı da %10 oranında belirleyici bir faktördür. Tüketicinin geçmiş dönemlerde kredi kullanması ve ödeme performanslarının düzenli olması halinde iyi ya da çok iyi kredi notuna sahip olduğunu ifade edebiliriz.

Tüm bunların yanı sıra %9’luk bölümü oluşturan diğer finansal parametreler hesaplamaya dahil edilmektedir. Kredi Notu kişi ve kurumların ödeme performanslarının analizi sonrasında oluşturulduğu için elektrik, su, doğalgaz ve mobil hat borçlarının ödeme alışkanlıkları da değerlendirmeye alınmaktadır.

Ancak unutulmamalıdır ki kişi ve kurumların kredi notları en yüksek seviyede de olsa kredi kullanım koşulları ve şartları bankaların çalışma politikaları çerçevesinde oluşturulmaktadır. Bu nedenle kişilerin talep etmiş olduğu bankacılık ürünlerinin olumlu yanıtlanması bankanın inisiyatifinde olduğu için kredi notları ne kadar yüksek ya da ne kadar düşük olursa olsun gelir durumu ve sigortalılık ön eleme kriteri olarak da ele alınabilmektedir.