Faizsiz Bankacılık Sistemi Nedir?

Faizsiz Bankacılık Sistemi, katılım bankacılığıdır. İslam kültürünün yaygın olduğu ülkelerde kullanılmakta olan bu bankacılık sistemi, cari ve katılma olmak üzere iki hesap türü ile fon toplamaktadırlar. Banka müşterilerinin talep etmiş olduğu faizsiz bankacılık yani katılım bankacılığı prensiplerine ve çalışma protokollerine uygun hizmet, mal ya da hakkı peşin olarak satın alma ya da kiralayarak taksitli olarak müşterilerine satma ya da kiralama veyahut toplamış olduğu fonlarla birlikte ortaklıklar yaparak kar elde eden bir bankacılık türü olarak ifade edilebilmektedir.

Bu sistemde para satışı prensibi bulunmamaktadır. Kar yapı sistemi ile çalışan bu bankacılık türünde paranın işletilmekte olduğu fon değeri üzerinden kar ya da zarar payı verilmektedir. Fon olarak kullanılmakta olan ana paranın kaynağı olan kişiler paralarını güvendikleri kurumlara emanet etmektedirler. Kar ve zarar oranını hesaplayan bu tür kurumlar, yatırım fonunu az zarar ile idare etmeye ve yönetmeye çalışmaktadırlar.

Faizsiz Bankacılık Sistemi Hizmetleri

Cari ve katılım olarak iki farklı hesap türünde fon toplayarak faaliyet gösteren Faizsiz Bankacılık Sistemi, ana faaliyeti olan fon toplama ve bu fonları kullandırma gibi işlemlerin yanı sıra kendi çalışma prensipleri içerisinde kasa kiralama, banka havale işlemleri, fatura tahsilatı ve kıymetli evrak işlemleri gibi pek çok bankacılık hizmetinin de gerçekleştirilmesine olanak sunmaktadır. Ayrıca katılım bankacılığı üzerinden döviz ve menkul kıymet alım – satım gibi pek çok işlemi de aracılık ettiği için yürütmek mümkündür.

Faizsiz bankacılık prensibi ile çalışan bu sistemde temel ilke faizsizlik olduğu için banka müşterilerinden ortaklık durumunda fon toplanırken elde edilen getiri ortaklık başında kararlaştırıldığı gibi anlaşılan oranda paylaşılmaktadır. Toplanan bu fonlar doğrudan kredi olarak değil banka sistem içerisinde bulunan müşterilerin talep etmiş oldukları mal, hizmet ya da hak olarak peşin satın almasına veya kiralamasına, müşterilere vadeli satarak veya kiralayarak kazanç elde etmesine olanak sunmaktadır.

Faizsiz Bankacılık Sistemi diğer bankacılık hizmetlerinden farklı çalışma prensibine sahiptir. Faiz sistemi ile çalışmakta olan kamu ve özel bankalar kredili ürün kullanılması esnasında tüketiciye verecek olduğu parayı mudillerden toplanmış olan mevduat paraları ile oluşturmuş olduğu kaynaktan sağlamaktadır. Bu işlem esnasında krediden elde edilmiş olan faizin bir bölümü kendisine kar olarak kalmaktadır. Diğer kısmı ise bankada mevduat faizinde parası bulunan tüketicilere verilmektedir.

Ancak katılım bankacılığı sisteminde ortaklardan toplanan para ile bir mal ya da hizmete ihtiyaç duyan kişiler ortak noktada buluşmaktadırlar. Katılım bankası ihtiyaç olan ürünü satın almakta ve ürün ya da hizmeti talep eden ortağa taksitler halinde satmaktadır. Bu vade sonunda elde edilen kar ise üye ile paylaşılmaktadır. Böylece banka parayı faizli olarak satmak yerine ihtiyaç duyulan ürün ya da hizmeti kendi bünyesine alarak onu daha sonrasında talep eden kişiye taksitler halinde satmaktadır.

Faizsiz Bankacılık Sistemi Katılım Hesabı

Faizsiz Bankacılık Sistemi içerisinde kullanılan hesap katılım hesabıdır. Bir ortaklık türü olan bu katılım hesabında her iki taraf içinde bir işleyiş bulunmaktadır. Bir taraf sermayesini bu hesap içerisinde tutarken, diğer taraf ise emeğini koymaktadır. Bir tarafın sermayesini diğer tarafın emeğini ortaya koyması sonucunda oluşturduğu ortaklığa ise emek – sermaye ortaklığı yani mudarebe ortaklığı adı verilmektedir.

Katılım hesabı ile elde edilen ortaklıkta sermaye sahibi kişi parasını meşru yollar ile yatırıma dönüştürebilmek için işletmeciye vermektedir. İşletmeci tarafından toplanan bu fonlar değerlendirilerek getiri halinde kazanç elde edilmesi sağlanmaktadır. Elde edilen kar ortaklık başlangıcında anlaşıldığı oran ile sermaye sahibi ile paylaşılmaktadır. Yani Faizsiz Bankacılık Sistemi içerisinde katılım bankaları tarafından açılan hesaplara para yatıran kişiler sermayedar banka ise işletmeci olarak tanımlanabilmektedir.

Özet olarak işletmeci olarak tanımlanabilen banka sermayedar tarafından verilen ve toplanan fonu çalıştırarak elde etmiş olduğu getiriyi katılma yani katılım hesabına para yatıranlarla ilk başta anlaşılan oranlar ile paylaşmaktadır.